راهنمای متخصصان برای رفع تعهد ارزی و تامین ارز در صادرات و واردات
رفع تعهد ارزی یکی از مسائلی است که از سال 97 مطرح شده و براساس آن بخش‌نامه‌ها و مصوبه‌هایی صادر شده‌است. هدف از این طرح این است تا دولت اطمینان یابد که تمام افراد و شرکت‌هایی که کار صادرات انجام می‌دهند، ارز حاصل از آن را وارد کشور می‌کنند. حال می‌تواند این ارز به صورت تهاتری باشد یا اینکه اصل ارز وارد کشور شود. در این مقاله می‌خواهیم راه‌های رفع تعهدات ارزی را در صادرات و واردات شرح دهیم .
پیشینه سامانه تعهد ارزی
در تیرماه 97 بخشنامه مبنی بر تعهد ارزی تنظیم شد که بخشی از آن به شرح زیر است:
“مطابق با دستورالعمل‌های بانک مرکزی، هر صادرکننده‌ای که به روش‌هایی همچون فروش ارز در سامانه نیما، واردات در مقابل صادرات خود، فروش ارز حاصل از صادرات به واردکننده ثالث یا فروش اسکناس به صرافی‌ها، ۷۰ درصد از ارز حاصل از صادرات خود را تا آخر تیرماه، رفع تعهد ارزی نکرده باشد، از معافیت مالیاتی برخوردار نخواهد بود.”
سامانه رفع تعهد ارزی واردات و صادرات، در جهت پیشگیری از سوء استفاده از تخصیص و تامین ارز بابت واردات کالا، از سوی شورای پول و اعتبار بانک مرکزی راه اندازی گردید.
این اقدامات بدلیل سوء استفاده‌هایی که در سال‌های گذشته در جهت تخصیص و تامین ارز اتفاق افتاده و در مقابل ارز دریافتی کالایی وارد نگردیده است، انجام شده است. این اقدام برای ثبت و جمع آوری اطلاعات مرتبط با فعالیت‌های واردکنندگان و همینطور دستیابی بانک‌ها، وزارت صمت و اتاق‌های بازرگانی به فعالیت‌های تجاری گذشته واردکنندگان، انجام شده‌است.
با توجه به موارد ذکر شده، واردکنندگان و صادرکنندگان ملزم به ایفای تعهد ارزی می‌باشند و تا زمان رفع تعهد ارزی از دریافت خدمات محروم می‌باشند. لازم به ذکر است که این موضوع بعنوان یک اصل اعتبار سنجی از سوی بانک‌ها و سایر سازمان‌ها مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. بر اساس این قانون تمامی صادرکنندگان کالا به خارج از کشور موظف‌اند مطابق مصوبات هیأت وزیران و شورای عالی هماهنگی اقتصادی، ارز ناشی از صادرات را دوباره به چرخه اقتصادی کشور برگردانند.
سامانه نیما
بانک مرکزی در بهمن سال 98 با راه‌اندازی سامانه‌ی نیما، مقدمات نظم دادن به بازار ارز کشور را فراهم کرد. سامانه‌ی نیما مخفف عبارت « نظام یکپارچه‌ی معاملات ارزی» می‌باشد که با هدف تسهیل تأمین ارز و فراهم کردن فضای امن برای خریداران و فروشندگان ارز راه‌اندازی شده است.
این سامانه به این خاطر طراحی شده تا متقاضیان خرید ارز بتوانند درخواست خود را در یک بستر یکپارچه در اختیار فروشندگان ارز قرار بدهند و فروشنده‌ای که مایل به ارائه‌ی خدمات داشته باشد، بتواند در محیطی سالم و رقابتی، به پیشنهاد خریدار ارز پاسخ بدهد.
بازرگانان می‌توانند با رجوع به سامانه‌ی جامع تجارت، درخواست خود را برای تأمین ارز ثبت سفارش‌های غیربانکی ثبت کنند. بعد از ثبت سفارش و طبق هماهنگی‌های انجام شده بین بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و وزارت صنعت، معدن و تجارت، این درخواست به‌صورت اتوماتیک به سامانه‌ی نیما انتقال منتقل می‌شود و در نتیجه درخواست خرید ارز بازرگانان بوسیله صرافی‌ها مشاهده می‌شود. می توان گفت سامانه نیما محیطی آنلاین برای خرید و فروش ارز است.
اهمیت سامانه‌ی نیما بعد از یکسان‌سازی قیمت ارز بوسیله دولت از تاریخ ۲۱ فروردین سال جاری افزایش پیدا کرده است. بر اساس اطلاعات داده شده توسط بانک مرکزی، واردکنندگان و صادرکنندگان کالا به ترتیب برای تأمین ارز مورد نیاز برای ورود کالا بعد از ثبت سفارش و همچنین فروش ارز حاصل از صادرات کالا، می‌بایست از سامانه‌ی نیما استفاده کنند.
شیوه‌های ورود ارز به کشور
فرایند تأمین ارز مورد نیاز واردکنندگان کالا و متقاضیان ارز به دو شیوه انجام می‌شود. یکی از روش‌های مورد نظر توسط بانکی است که طی آن واردکننده ثبت سفارش را انجام می‌دهد و بانک مرکزی از طریق پرتال ارزی، ارز را تأمین می‌کند و از طریق روابط بین کارگزاری بانک‌های ایران و سایر کشور‌ها، پرداخت‌ها به فروشندگان خارجی انجام می‌شود.
روش دیگر، تأمین ارز غیر بانکی است که در آن سیستم بانکی دخالت ندارد و صرافی‌ها به‌عنوان نقش اصلی در تبادل پول نقش دارد.
متقاضیان خرید ارز به روش غیر بانکی می‌توانند با استفاده از سامانه‌ی نیما اقدام به ثبت درخواست کنند و بعد در صورت پیشنهاد از جانب صرافی‌ها، جهت ارائه خدمات، گزینه‌های موجود را بررسی و از بین پیشنهادات ارائه‌شده، مورد مورد نیاز را انتخاب کنند.
انواع روش های دلار حواله
- سیستم بانکی Wire Transfer
- حواله مانی گرام Money Gram
- وسترن یونیون Western Union
ارز آزاد برای گشایش اعتبار اسنادی در بانک
اصولا اکثر بازرگانان کالا‌ها را به این روش واردات می‌کنند. به عبارتی پول از طرق سیستم‌های بانکی معامله می‌شود. جالب است بدانید که معاملات نقدی به معاملاتی گفته می‌شود که به محض معامله بین فروشنده و خریدار، ارز و ریال با یکدیگر مبادله می‌شوند.
شرایط و قوانین حواله دلار
- کلیه هزینه‌ها و کارمزد‌ها برای پیگیری مجدد و اصلاحیه بر عهده خود مشتری است.
- در صورتی که مشتری اعلام کند که نیاز به حواله مجدد دارد تمامی کارمزدهای مربوط به حواله را نیز باید پرداخت کند.
- چنانچه مشتری وجه ریالی حواله را در اختیار داشته باشد فقط به نرخ روز با مشتری تسویه می‌شود.
- حواله با توجه به هماهنگی‌های قبلی انجام می‌شود و در صورتیکه تا پایان وقت بانکی در همان روز صورت گیرد، قطعی محسوب می‌شود.
- در ارسال حواله‌های مربوط به شرکت‌ها در صورتی که بانک ارسال‌کننده درخواست دهد، مشتری وظیفه دارد تا تمام پیش فاکتورها و سایر مدارک را به صرافی ارائه دهد.
بازخورد عدم رفع تعهد ارزی
طبق بخشنامه تصویب شده در ماده ۲، در صورتیکه صادرکننده، ارز حاصل از صادرات را به روش‌های ذکر شده به چرخه اقتصادی کشور بازنگردانند، با عدم ارائه خدمات از سوی دستگاه‌های دولتی مواجه خواهند شد؛ به عبارت دیگر در این صورت دولت نسبت به تعهدات ذکر شده در بسته سیاستی مسئولیتی نخواهد داشت.
این تعهدات عبارتند از:
- صدرو هر نوع مجوز صادرات و واردات مانند بیمه‌نامه، کارت بازرگانی، ضمانت‌نامه‌های صادراتی، بارنامه‌های داخلی و خارجی و…
- حق استرداد حقوق و عوارض گمرکی، خدمات بندری و تسهیلات مرتبط
- استفاده از خدماتی چون مسیر سبز، اعتبار ضمانت‌ها و…
- معافیت‌ها و مشوق‌های مالیاتی
- دریافت خدمات از صرافی‌ها در خارج از کشور چه به صورت مستقیم و چه غیرمستقیم
سیاست‌های جریمه برای عدم رفع تعهد ارزی
درصورت عدم رفع تعهد ارزی، هیچ فردی حق صدور و تمدید کارت بازرگانی وزارت صنعت، معدن و تجارت را ندارد؛ همچنین وزارت صمت حق صدور یا تمدید ثبت سفارش و صدور هرگونه مجوزهای واردات و صادرات تولیدی، صنفی و… را به اشخاص نمی‌دهد. طبق قوانین اخیر، گمرک ایران امکان استفاده از تسهیلات و خدماتی نظیر مسیر سبز، پذیرش ضمانت‌ها و… را از صادرکنندگان سلب کرده و حق استرداد حقوق و عوارض گمرکی نیر منع شده است.
همچنین حق صدور گواهی ثبت آماری یا تخصیص ارز، از طرف بانک مرکزی به صادرکننده، سلب شده است؛ و حق اعطای تسهیلات و ضمانت‌نامه‌های ریالی و ارزی و خدمات بانکی نیز از جانب بانک‌های عامل سلب شده است.
صرافی‌ها نیز در راستای عدم برگشت ارز حاصل صادرات، اجازه ارائه خدمات خرید، فروش و نقل و انتقال ارز و خدمات در خارج از کشور را به صادرکنندگان به صورت مستقیم یا غیرمستقیم نخواهند داشت. هرگونه خدمات مرتبط نظیر اعتبارسنجی، صدور بیمه‌نامه و ضمانت‌نامه‌های صادراتی برای صادرکنندگانی که ارز خود را به کشور نیاورده باشند برای صندوق ضمانت صادرات ممنوع شده است و هرگونه تخلف کننده از این قوانین به قوه‌قضاییه معرفی خواهد شد.
رفع تعهدی ارزی چیست و به چه روش‌هایی انجام می‌شود؟
در بررسی‌های مالیاتی که سال 97 انجام شده، مامورین مالیات، بحث رفع تعهد ارزی را شدیدا جدی گرفته‌اند و در صورت عدم رفع تعهد ارزی به میزانی صادراتی که صادرکننده انجام داده، موظف است مالیات در مالیات پرداخت کند و مامورین مالیات در صورت عدم رسیدگی، استعلام می‌گیرند و به قوه قضاییه ارجاع خواهند داد.
مساله این است که برای رفع این تعهد چه باید کرد؟
برای رفع تعهد ارزی و دریافت استعلام مثبت از بانک مرکزی و خلاص شدن از مالیات، دو راه‌حل وجود دارد:
- زمانیکه از بانک مرکزی استعلام گرفته‌اید و معلوم شد کهتعهد ارزی دارید، باید به میزان تعهد ارزی که دارید، ارز از صرافی‌ها تهیه و در سامانه نیما ثبت کنید و در صورتیکه 70% تعهد ارزی‌تان را تامین کرده باشید، برای دریافت معافیت مالیاتی کافی است.
- شما می‌توانید با تاجری که واردات داشته و نیاز به تامین ارز دارد، او تهاتر کنید؛ به این معنا که ارزی که قرار بوده وارد کشور شود را از مشتری دریافت کنید و به تامین کننده انتقال دهید تا هر دو باهم تهاتر شود.
سخن آخر
در این پست تمام راهکارهای لازم برای رفع تعهد ارزی ارائه شده است. رفع تعهد ارزی از جمله کارهای اساسی است که هر صادرکننده و واردکننده کالا باید به آن اجحاف کافی داشته باشد تا در صورت رفع عدم تعهدی ارزی، گرفتار مالیات و جریمه‌های قضایی نشود. شرکت مدیریت صادرات پارس فیدار با دسترسی به منابع مالی و سایر منابع موجود خود می‌تواند صادرکنندگان را در راستای تامین ارز به منظور رفع تعهدات ارزی حمایت نماید. به منظور کسب اطلاعات بیشتر و برخورداری از این سرویس لطفا با کارشناسان ما تماس بگیرید.